INICIJATIVA 101 OCD PROTIV IZMJENA MEDIJSKIH ZAKONA KOJIMA SE ŽELI USPOSTAVITI PARTIJSKA KONTROLA NAD RTCG I AGENCIJOM ZA AVM USLUGE
Danas je svim poslaničkim klubovimau Skupštini Crne Gore dostavljena inicijativa čak 101 organizacije civilnog društvasa snažnim protivljenjem najavljenim izmjenamamedijskih zakona koje bi trebalo da omoguće potpunu partijsku kontrolu nad savjetima RTCG, Agencije za audiovizuelne medijske usluge i lokalnih javnih emitera.
Povod je najava da bi se ubuduće predstavnici NVO u tim tijelima birali voljom političkih partija, umjesto samih NVO koje ispunjavaju zakonom propisane uslove. Žao nam je što je inicijativa manjeg broja NVO poslužila za pokušaj ostvarenja određenih političkih interesa u Skupštini Crne Gore. Zato smo se i odlučili da pokažemo da je višestruko više onih koji drže do autonomije civilnog sektora, ali i jačanja nezavisnosti medijskih institucija i ubrzanja evropskih integracija, što je bio cilj tzv. IBAR zakona, čiji su dio i medijski zakoni, koji bi se u važnom segmetu ovim izmjenama obesmislili.
Važeći zakoni jasno definišu stroge kriterijume za izbor članova savjeta – VII1 nivo obrazovanja i najmanje 10 godina iskustva, te omogućavaju da predstavnike NVO biraju same organizacije koje imaju dokazano iskustvo i rezultate u relevantnim oblastima. Time se ograničava neprimjereni politički uticaj i osigurava profesionalizacija ključnih upravljačkih tijela javnih servisa i regulatora.
Predložene izmjene otvaraju vrata partijskom kadriranju, snižavaju profesionalne standarde i vode direktno ka urušavanju sistema. Neprihvatljivo je da se članovima savjeta mogu imenovati osobe sa trogodišnjim fakultetom i pet godina iskustva, umjesto visokokvalifikovanih i iskusnih kandidata.
Podsjećamo da je aktuelni Savjet RTCG, izabran po takvom naopakom modelu političke trgovine, dva puta protivzakonito imenovao generalnog direktora – što su potvrdile i pravosnažne sudske presude, a njegovi članovi se sada i krivično procesuiraju.
Upozoravamo da bi izmjene zakona mogle voditi otvaranju samo privremeno zatvorenog Poglavlja 10 (Informatičko društvo i mediji), jer EU traži funkcionalnu i profesionalnu Agenciju za AVM usluge, bez političke kontrole. Takođe, novi Akt o slobodi medija, koji je EU donijela 2024. godine, dodatno obavezuje države članice i kandidate da osiguraju nezavisnost javnih servisa i medijskih regulatora, a ne da ovu oblast dodatno urušavaju zarad partikularnih interesa.
Zato pozivamo Skupštinu i Administrativni odbor da odustanu od retrogradnih inicijativa i opstrukcija, kao i da hitno primijene važeće zakonske norme. NVO koje su nezavisne u radu moraju same birati svoje predstavnike kroz transparentan i kredibilan proces, a ne političkim dekretima.
Ovo je jedna od najšire podržanih inicijativa civilnog društva u Crnoj Gori u posljednjih 15 godina. O njenom sadržaju biće obaviještene i relevantne međunarodne institucije, posebno one iz EU koje pažljivo prate stanje u sektoru medija u Crnoj Gori.
Podnosioci inicijative:
Media centar, Goran Đurović
Sindikat medija Crne Gore, Radomir Kračković
Unija slobodnih sindikata Crne Gore, Srđa Keković
Centar za istraživačko novinarstvo CIN-CG, Milka Tadić Mijović
Akcija za ljudska prava, Tea Gorjanc Prelević
Institut za medije Crne Gore, Olivera Nikolić
NVO Juventas, Ivana Vujović
Centar za građansko obrazovanje (CGO), Daliborka Uljarević
NVO Prima, Aida Perović
Udruženje pravnika Crne Gore, Branislav Radulović
BIRN, Vuk Maraš
Centar za žensko i mirovno obrazovanje ANIMA, Ljupka Kovačević
NVO 35 mm, Darko Ivanović
Asocijacija SPEKTRA, Jovan Ulićević
Crnogorski PEN centar, Adnan Čirgić
Centar za monitoring i istraživanja (CeMI), Zlatko Vujović
Fakultet za crnogorski jezik i književnost (FCKJ), Aleksandar Radoman
Savez za jednaka prava LGBTI osoba ERA, Danijel Kalezić
Crnogorski