Nevladine organizacije Akcija za ljudska prava, Centar za ženska prava i Institut alternativa izražavaju snažan protest povodom Predloga zakona o izmjenama i dopuni Zakona o javnim okupljanjima i javnim priredbama, koji je Skupštini Crne Gore podnijet 23. juna 2025. godine od strane grupe poslanika iz političkih partija parlamentarne većine.

Predložene izmjene uvode apsolutnu zabranu mirnih okupljanja koja mogu privremeno ograničiti saobraćaj, uz predviđanje izuzetno visokih novčanih kazni za fizička i pravna lica, što predstavlja nesrazmjerno ograničenje osnovnog ljudskog prava na mirno okupljanje, zagarantovanog članom 52 Ustava Crne Gore, članom 21 Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima, kao i članom 11 Evropske konvencije o ljudskim pravima.

Zabrinjavajuće je što je ovaj zakonski predlog predat bez javne rasprave, bez procjene usklađenosti sa pravnom tekovinom EU, te bez uvida u međunarodne standarde i praksu Evropskog suda za ljudska prava. Pritom, predlagači otvoreno priznaju da nisu razmatrali usklađenost svog predloga sa međunarodnim ugovorima koje je Crna Gora potpisala i ratifikovala.

Podsjećamo da je prema dokumentima EU koji sadrže završna mjerila za zatvaranje poglavlja 23, Crna Gora obavezna da obezbijedi poštovanje prava i sloboda iz Evropske konvencije o ljudskim pravima i prakse Evropskog suda za ljudska prava. U tom svjetlu, pokušaj donošenja zakona koji bi apsolutno zabranio proteste na saobraćajnicama predstavlja korak unazad za demokratiju i evropske integracije Crne Gore.

Uputili smo dopis Zakonodavnom i Odboru za politički sistem, pravosuđe i upravu kojim apelujemo na poslanike i nadležne odbore Skupštine da ovaj predlog upute na ocjenu usklađenosti nadležnim ministarstvima (ljudskih prava, pravde, unutrašnjih poslova i evropskih integracija), te da se otvori široka javna rasprava uz učešće domaćih i međunarodnih eksperata, uključujući i Savjet Evrope, Evropsku uniju i OEBS.

Svjesni izazova koje višednevne blokade saobraćaja mogu izazvati, posebno tokom turističke sezone, ističemo da rješenje ne smije biti u zabranama, već u demokratskim mehanizmima koji štite prava svih građana – kako na slobodu kretanja, tako i na izražavanje mišljenja putem mirnih okupljanja.

Potpisnici:

Tea Gorjanc Prelević, izvršna direktorica NVO Akcija za ljudska prava
Maja Raičević, izvršna direktorica NVO Centar za ženska prava
Stevo Muk, predsjednik upravnog odbora NVO Institut alternativa