Evropski sud za ljudska prava je prvu presudu u odnosu na Crnu Goru donio prije devet godina, 28. aprila 2009, u predmetu Bijelić protiv Crne Gore i Srbije.
U ovoj presudi sud je utvrdio da Evropska konvencija za ljudska prava u kontinuitetu obavezuje Crnu Goru počev od 3. marta 2004, kada je postala obavezujuća za državnu zajednicu Srbija i Crna Gora. Sud je tom prilikom naglasio princip da ”osnovna prava koja su zaštićena međunarodnim ugovorima o ljudskim pravima treba da pripadaju pojedincima koji žive na teritoriji dotične države potpisnice, bez obzira na njen kasniji raspad ili sukcesiju”.
Od tada do danas su donijete 43 presude u odnosu na Crnu Goru. U 42 predmeta je utvrđeno da je država prekršila Evropsku konvenciju o ljudskim pravima, u jednom slučaju je utvrđeno da je predstavka bila neosnovana. Međutim, presude su donijete u samo 2,6% slučajeva od ukupnog broja onih koji su tom sudu podnijeti protiv Crne Gore.
Evropskom sudu za ljudska prava je do kraja 2017. godine bilo podnijeto ukupno 2250 predstavki protiv Crne Gore. Sud je do kraja te godine odlučio o 2172 predstavke, od kojih je 2115 ili 97,4% odbacio kao neprihvatljive ili su obrisane sa liste (u ove slučajeve se ubraja i 30 poravnanja koje je država do danas zaključila sa podnosiocima predstavke). Predstavke se najčešće odbacuju zbog neispunjavanja proceduralnih uslova, kao što su prekoračenje roka od 6 mjeseci za podnošenje predstavke ili propust da se prethodno upotrijebe svi djelotvorni pravni ljekovi u zemlji.
Najveći broj povreda konvencije, u čak 30 predmeta, odnosio se na povredu prava na pravično suđenje. Sljedeća po učestalosti je povreda prava na mirno uživanje imovine (5), povreda prava na djelotvorni pravni lijek (4), povreda zabrane torture (3), povreda prava na poštovanje porodičnog života i privatnosti (3), povreda prava na slobodu izražavanja (2), dok su u po jednom slučaju utvrđene povrede prava na život, slobodu ličnosti i zabranu diskriminacije.
U tabeli na internet stranici www.hraction.org/crna-gora-i-evropski-sud-za-ljudska-prava-2/ navedene su sve presude koje su do danas donijete, zajedno sa sažetim pregledom njihove sadržine. U posebnoj tabeli 2 presude su grupisane prema članovima Evropske konvencije o ljudskim pravima na koje se odnose. Zvanični prevodi ovih presuda nalaze se na internet stranici www.sudovi.me.
Tabele su sačinjene zahvaljujući saradnji Akcije za ljudska prava sa NVO Adamas, koja okuplja studentkinje i studente Pravnog fakulteta Univerziteta Crne Gore. Radi se o volonterskom projektu ovih nevladinih organizacija. Urednica projekta je mr Tea Gorjanc-Prelević, izvršna direktorica HRA.
