U cilju zaštite ljudskog prava na adekvatno stanovanje, koje se obezbjeđuje tzv. socijalnim stanovima u vlasništvu lokalnih samouprava u Crnoj Gori, Akcija za ljudska prava (HRA) je apelovala na gradonačelnike Podgorice i Nikšića da popišu sve stanove u vlasništvu lokalne samouprave i ispitaju postoji li još uvijek pravni osnov po kome su ti stanovi useljeni.
Ovo zbog toga što nam je poznato da u ovim gradovima postoje lica koja već imaju riješeno stambeno pitanje – dakle kuću ili stan, koje rentiraju za novac, a nastavljaju da stanuju u objektima koji su namijenjeni za stambeno nezbrinute ljude.
Stambeni problem porodica koje su stanovale u katastrofalnim uslovima u nikšićkom naselju Zverinjak, uspješno je riješen uz pomoć donatorskih sredstava i učešće opštine. Međutim, za sistemsko rješavanje stambenih problema najugroženijih građana neophodno je u svim opštinama prvo popisati postojeću javnu imovinu koja se već koristi u te svrhe i preispitati pravni osnov tog korišćenja.
Na javnoj raspravi o Nacrtu Programa socijalnog stanovanja Glavnog grada Podgorice za 2015, održanoj krajem decembra 2014. predstavnici Glavnog grada su priznali da ne raspolažu preciznim podacima o stambenom fondu. Istu informaciju smo dobili i iz Opštine Nikšić.
Vjerujemo da su se stekli svi uslovi da lokalne samouprave hitno pristupe rješavanju ovog problema imajući u vidu:
1. da je snimanje i analiza postojećeg stambenog fonda i stambenih potreba zakonska obaveza lokalnih samouprava,
2. da ne postoji precizna evidencija o stanovima koji su namijenjeni za stambeno zbrinjavanje najugroženijih, konkretno na primjerima Glavnog grada i najveće opštine u Crnoj Gori,
3. da opštine nemaju sredstava da izgradnjom novih stanova zbrinu najugroženije bez krova nad glavom,
4. da su potvrđene informacije o zloupotrebi prava iz Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti (primjeri iz opštine Rožaje),
5. da je uspostavljen informacioni sistem (tzv. „socijalni karton“) koji omogućava jedinstveno praćenje i upoređivanje podataka o korisnicima socijalno zaštitnih davanja,
6. da ne postoje prihvatilišta za beskućnike koja bi, makar na teritorijama najvećih opština, omogućila kakav takav krov nad glavom u stanju krajnje nužde, a da je povećani broj stambeno nezbrinutih lica u stanju socijalne potrebe o čemu svjedoče i gotovo svakodnevni medijski izvještaji iz raznih krajeva Crne Gore.
Posledice odlaganja predloženog popisa i revizije trpe najugroženiji građani, od kojih jedan broj, prema izvještajima koji su mogu naći i u medijima, žive u katastrofalnim uslovima.
